Wat is wijsheid? Wijsheid wordt vaak als kennis beschouwd, maar als je terugkijkt op de lange traditie, zelfs in de westerse wereld die teruggaat tot Plato die Socrates afschilderde als een wijze leraar, dan zul je zien dat de wijsheid van Socrates niet op kennis was gericht. Die richtte zich op iets diepers, wat we begrip zouden kunnen noemen, een dieper inzicht in het leven en hoe het werkt.

Hoe kun je wijsheid gebruiken om je relaties te verbeteren? Wat deed je toen jij je ervan bewust werd dat er een pad naar een hoger bewustzijn is? Wat was het eerste dat de meesten van jullie hebben gedaan? Je begon het pad te bestuderen, welke leer je ook vond. Je besefte dat je het pad op geen enkele manier echt kon beoefenen als je niet wat inzicht hebt in waar het pad over gaat. En een manier om dit begrip te krijgen is het onderwerp bestuderen.

Veel van jullie hebben een opleiding gevolgd, je bent naar school gegaan en hebt een bepaald onderwerp bestudeerd, totdat je er meer inzicht in kreeg dan de gemiddelde persoon. De meesten van jullie zijn geslaagd voor het rijexamen en wat moest je doen om voor het theoretische deel van dat examen te slagen? Je moest studeren. Hoe komt het dat veel van jullie niet echt vastberaden de moeite hebben genomen om relaties te bestuderen?

Je zou kunnen stellen dat een van de belangrijkste aspecten van je leven je relatie tot andere mensen is, in de eerste plaats je liefdesrelatie, je relatie met je kinderen, en daarna met je ouders, collega’s, vrienden, enzovoort. Maar jullie hebben allemaal verschillende relaties. Relaties hebben een bepaalde dynamiek. Waarom heb je die niet bestudeerd zoals je andere onderwerpen bestudeert? Als je naar mensen in het algemeen kijkt, zie je dat alle mensen een relatie hebben, maar dat er heel erg weinig mensen zijn die deze hebben bestudeerd.

Dit is natuurlijk gemakkelijk te begrijpen wanneer je erover nadenkt dat men het zelfs in de meer geavanceerde democratieën nodig vindt dat kinderen op school leren lezen, schrijven en rekenen, maar niets over relaties, niet over hun psyche leren. Natuurlijk zijn jullie allemaal opgegroeid in een cultuur waarin je niet bent opgevoed om relaties te bestuderen. Wat is de onderliggende aanname in deze samenlevingen als je een stapje naar achteren doet? Dat een relatie gewoon vanzelf goed komt. De mensen weten hoe het moet.

Dan is er natuurlijk de Hollywood-illusie: dat succesvol zijn in een relatie simpelweg een kwestie is van het vinden van de juiste persoon. Als je de juiste persoon vindt, zorgt de relatie voor zichzelf en zal die nog lang en gelukkig zijn. Hoe vaak is dit gelukt bij mensen? Zeker, je kunt voorbeelden vinden van mensen die elkaar hebben ontmoet, verliefd zijn geworden, trouwden en nog lang en gelukkig leefden. Maar je zult veel meer voorbeelden vinden van relaties die niet lang en gelukkig waren en veel relaties gaan natuurlijk stuk.

Als je naar mensen kijkt die meerdere relaties hebben gehad, zie je dat deze mensen in veel gevallen een bepaald probleem hebben in hun eerste relatie. Ze komen op het punt waarop ze besluiten dat het probleem is dat hun partner niet wil veranderen. Daarom willen ze uit de relatie stappen en een andere partner zoeken. De mensen gaan dus scheiden, ze verbreken de relatie, ze vinden een andere partner, maar in veel gevallen is de dynamiek precies hetzelfde in de nieuwe relatie. Misschien een beetje anders, maar in de kern is die hetzelfde. Dit is iets wat je kunt observeren. Sommigen van jullie kunnen, als je eerlijk bent, het in jullie eigen leven waarnemen. Anderen kunnen het waarnemen in het leven van mensen die je kent.

Welke conclusie moet je trekken wanneer je ziet dat hetzelfde probleem zich heel vaak herhaalt? De mensen trekken zelfs in sommige gevallen een partner aan die op een bepaalde manier nog extremer is dan hun vorige partner. Wat is de conclusie die je moet trekken? Dat relaties niet eenvoudig zijn. Een relatie is een complexe zaak. En betekent dit niet dat je relaties moeten bestuderen? Als je succesvol wilt zijn in relaties, moet je het onderwerp bestuderen.

Je kunt er niet zomaar van uitgaan dat je moet studeren om een beroep te bereiken, dat je moet studeren om vorderingen te maken op het pad, dat je moet studeren om een rijbewijs te halen, maar om een relatie te kunnen hebben, hoef je helemaal niet te studeren. Die hoort gewoon vanzelf te gaan. Niks, gaat vanzelf. Jij moet je toeleggen op het proces.

Hier stuiten we op een bijzondere moeilijkheid en dit kun je alleen begrijpen wanneer je begrijpt wat reïncarnatie is. Het is gewoon een feit dat de meeste mensen in vorige levens gekwetst zijn in relaties. Ze hebben relaties gehad met verschillende mensen. Ze hebben een zeer turbulente, zeer onharmonische relatie gehad en zijn daardoor gekwetst. Voor de meeste mensen zal het een tijdje pijnlijk zijn als je relaties gaat bestuderen. Wanneer je relaties gaat bestuderen, zul je opnieuw contact maken met, of liever de zelven activeren die je in vorige levens hebt gevormd en dat zal pijnlijk zijn. En er kunnen zelfs zelven zijn gevormd die je laten denken dat relaties niet kunnen werken of dat je niet goed bent in relaties, of dat het zo moeilijk is om iemand te vinden met wie een relatie kan werken.

Sommige bewustere mensen hebben in vorige levens en hoogstwaarschijnlijk ook in dit leven een relatie gehad met een of meer manipulatoren. En eerlijk gezegd, wanneer je een relatie hebt met een manipulator, kan die niet werken. Manipulatoren, of je ze nu narcist noemt of wat anders, kunnen geen relatie hebben. Dat wil zeggen, een gelijkwaardige relatie tussen gelijkwaardige partners. Ze kunnen geen harmonieuze, succesvolle relatie hebben, tenzij ze natuurlijk hun partner volledig in hun macht hebben en hun partner zich onderwerpt aan de manipulator. En dit is natuurlijk iets wat een bewust persoon liever niet doet.

Veel bewuste mensen hebben in vorige levens relaties gehad met manipulatoren en jullie hebben bepaalde zelven gevormd door jullie relaties. Houd er rekening mee dat een manipulator in de eerste plaats altijd één ding doet: hij projecteert altijd iets naar buiten – het probleem is daarbuiten. Als je een relatie hebt gehad met een manipulator, waren er natuurlijk problemen in de relatie, maar het lag niet aan de manipulator of bij jullie beiden, maar aan jou.

Als je dit in meerdere levens hebt ervaren, is het mogelijk dat je bepaalde zelven hebt gevormd die geloven dat jij een probleem hebt en dat jij geen relatie kunt hebben vanwege iets, wat dat ook mag zijn in jouw persoonlijke geval. Er zijn veel bewuste mensen die hierdoor terughoudend zijn om relaties te bestuderen, omdat dit je opnieuw in contact brengt met die zelven. Plotseling komen er gedachten naar boven: “O, er moet iets mis zijn met mij als ik geen succesvolle relatie kan hebben, als ik er niet achter kan komen hoe ik met andere mensen om moet gaan.” En het is pijnlijk voor jou om hiermee om te gaan. Maar waar gaat het pad naar hoger bewustzijn alleen maar over?

Het pad gaat niet alleen over het overwinnen van illusies en iets gaan begrijpen wat je niet kunt zien. Het gaat ook om het overwinnen van emotionele obsessies. Wanneer je het over een illusie hebt, heb je het vaak over iets wat zich in je mentale geest bevindt, iets wat je verstandelijk begrijpt met je mentale geest, je rationele, logische, lineaire geest. Maar wanneer je nadenkt over relaties, maak je weer contact met de zelven die in een vorig leven in je emotionele lichaam zijn gevormd en deze zelven worden gedomineerd door emotionele pijn.

Net zoals je een bepaalde illusie moet overwinnen, moet je om naar een hoger niveau te kunnen stijgen ook de bijbehorende pijn overwinnen, de emotionele pijn die met die illusie gepaard gaat. Je kunt jezelf afvragen: “Denk je dat een wezen met een hoger bewustzijn nog steeds emotionele pijn ervaart van zijn tijd op aarde?” Die pijn hebben ze niet meer. Waarom niet? Zij waren op aarde geïncarneerd, zij beleefden wat jij ook op aarde hebt beleefd. Dit was voor hen net zo pijnlijk als voor jou.

Hoe zijn we geascendeerd naar het hogere bewustzijn? Door die pijn los te laten, door die pijn op te lossen, door die te transformeren. Maar om iets los te laten, moet je ernaar willen kijken. En dat betekent dat je die pijn een tijdje wilt verdragen.

Het enige wat je vanuit het perspectief van wijsheid nodig hebt, is dat je relaties moet bestuderen. Als je merkt dat je een probleem hebt met relaties, moet je ze bestuderen. Er zijn veel leringen die over relaties gaan, omdat relaties een groot probleem zijn op de hele wereld. Er zijn veel boeken over geschreven. Er zijn diverse cursussen en workshops waaraan je kunt deelnemen. Er is een groot aanbod aan wereldlijke leringen over relaties.

De waarheid is dat vrijwel alle studenten op het pad baat kunnen hebben bij het bestuderen van relaties. Let wel, je bestudeert geen relaties om intellectueel te leren hoe je een relatie kunt laten werken. In zekere zin zou je kunnen zeggen dat jij als bewuster persoon eigenlijk geen wereldlijke boeken hoeft te bestuderen om technieken te bedenken om een relatie te laten slagen.

Je primaire reden om relaties te bestuderen is de zelven die je hebt uit vorige levens met betrekking tot relaties, terug te halen naar je bewuste geest en ook de pijn naar boven te halen die je misschien nog niet hebt opgelost. De boeken zijn eigenlijk alleen maar een katalysator om in contact te komen met iets wat jij in jouw eigen drie hogere lichamen hebt zitten dat nog onopgelost is met betrekking tot relaties. En wanneer je bereid bent om naar jouw reactie te kijken, de hulpmiddelen probeert te gebruiken om deze zelven bloot te leggen, kun je veel vooruitgang boeken.

Het gaat er niet om dat jij een expert wordt op het gebied van relaties in de zin dat je een intellectuele dissertatie over relaties kunt geven. Het gaat erom dat je hulp krijgt om je te bevrijden van de gescheiden zelven, de illusies en de opgehoopte emotionele energie met betrekking tot relaties. Natuurlijk ook op dieper niveau, om je te helpen je identiteit met betrekking tot relaties te veranderen.

Wanneer je een relatie hebt gehad met een manipulator, vorm je heel gemakkelijk een bepaald zelf in je identiteitslichaam dat beïnvloedt hoe jij naar jezelf kijkt met betrekking tot relaties. Wat voor persoon ben jij? Wat voor soort relaties kun je wel of niet hebben? En dit kan een diepgaand effect hebben op jouw relaties.

De belangrijkste gedachte hierbij is: bestudeer het onderwerp. Bestudeer het onderwerp als relaties überhaupt belangrijk voor je zijn, vooral als ze een bron van onvrede of conflicten zijn. Maar wees je ervan bewust dat de essentie van groei is dat jij jezelf observeert.

Je bestudeert geen relaties om ze intellectueel te gaan begrijpen en een manier te bedenken waarop jij je partners in een relatie kunt laten zien hoe zij kunnen veranderen. Je bestudeert relaties niet eens echt om de relatie te veranderen. Je bestudeert relaties om jezelf te veranderen, om je psychologische problemen te helen, om bepaalde illusies op te geven, zodat jij jezelf verandert. Dit is het echte doel. Je boekt geen vooruitgang door je partner in een relatie te veranderen. Je boekt alleen vooruitgang door jezelf te veranderen.

Neem nu het besluit dat je dit niet doet om je partner te veranderen. Je doet het niet eens om de relatie te veranderen. Je doet het alleen om in contact te komen met iets in je eigen psyche en jezelf te veranderen. En daarna ben je bereid om niet gehecht te zijn aan de vraag of dit de relatie ook verandert of hoe het de relatie verandert. Als de relatie verandert, is dat mooi meegenomen bij je studie, maar dit is niet het doel van je studie. Dit is in zekere zin de manier waarop je wijs wordt, want wijsheid gaat niet over hoe je iets op de wereld verandert.

Wijsheid gaat over jezelf leren kennen. Dat is altijd zo geweest. ‘Ken uzelf’, zoals op een oude tempel staat. Zo verwerf je wijsheid. Je verwerft geen wijsheid als het je intentie is om specifieke resultaten op de wereld te behalen maar alleen als het jouw intentie is om jezelf te leren kennen. Je moet jezelf leren kennen in relaties. Hoe functioneer je? Welke patronen heb je, vaak afkomstig uit vorige levens?

Veel bewustere mensen zijn in hun laatste incarnatie. Wat betekent dit? Het betekent dat jij jezelf deze vraag kunt stellen: “Ben ik dom of niet?” Als je niet dom bent, wat betekent dat dan?

Het betekent dat jij, voordat je incarneerde, een Levensplan hebt gemaakt. En je hebt dat plan vanuit een hoger, breder, neutraler perspectief gemaakt dan toen je in jouw vier lagere lichamen bent gestapt en beïnvloed wordt door het waarnemingsfilter. Je hebt in jouw levensplan in ieder geval bepaald dat je met enkele mensen een relatie wilde hebben, jouw ouders, jouw echtgenoten, jouw kinderen. Dit was niet iets wat zomaar toevallig gebeurde. Je koos er bewust voor om te incarneren in een fysieke situatie waarin je deze mensen waarschijnlijk zou tegenkomen en daardoor waarschijnlijk een relatie met hen zou krijgen.

Veel mensen hebben een bepaalde neiging, vooral als je net een moeilijke relatie hebt gehad of als je in een moeilijke relatie zit. Je vraagt jezelf altijd af: “Waarom heb ik er in hemelsnaam voor gekozen om een relatie met deze persoon te hebben? Was ik dom of zo?” En het is begrijpelijk dat jij je zo voelt, maar een deel van de wijsheid is dat je uit je directe gevoelens stapt. Je doet een bewuste poging om eruit te gaan en te zeggen: “Ervan uitgaande dat ik niet dom ben, moet ik een reden hebben gehad toen ik mijn Levensplan maakte om een relatie met deze persoon te krijgen. Wat zou die reden kunnen zijn?”

Als je in je laatste incarnatie bent, weet je dat je bepaalde dingen moet overwinnen, dat je bepaalde illusies, bepaalde reactionaire patronen, bepaalde gescheiden zelven moet zien. En je kiest er bewust voor om jezelf in fysieke situaties te brengen waarin jij jezelf dwingt om deze problemen onder ogen te zien op een manier die je gedachten niet kunnen negeren. En wat is een van de meest voorkomende manieren waarop mensen worden gedwongen bepaalde kwesties onder ogen te zien die hun gedachten niet kunnen negeren? Dat is een relatie, vooral een moeilijke relatie, een tumultueuze, chaotische relatie met mensen die een zeer moeilijke psyche hebben.

Wijsheid is dat je begrijpt dat wat je ook bent tegengekomen in je leven, dit niet toevallig is gebeurd. Het was door jou gepland in je Levensplan en het was de bedoeling om jezelf te dwingen het probleem onder ogen te zien, zodat jij de les kon leren en bevrijd kon zijn van dat probleem in je psyche.

Er is een houding op de wereld dat een relatie tweezijdig moet zijn. En dat klopt natuurlijk in zekere zin ook wel. Vanzelfsprekend moet je niet totaal egocentrisch en egoïstisch zijn over de manier waarop je naar relaties kijkt. Maar wijsheid is dat je een periode doormaakt waarin je zegt: ‘Ik ga me niet concentreren op mijn partner. Ik ga me niet concentreren op het veranderen van mijn partner. Ik ga me alleen concentreren op het veranderen van mezelf. Wat moet ik leren? Hoe kan ik groeien? Wat zit erin voor mij?” En je kijkt naar je partner alsof hij de goeroe is die vermomd is als mier, de fysieke goeroe die je kan dwingen om je problemen onder ogen te zien. Dit vereist misschien dat jij een bredere kijk krijgt op wat het betekent om een goeroe te hebben.

Men heeft vaak het gevoel dat je spirituele goeroe een verheven persoon moet zijn die zijn psychologische problemen volledig heeft opgelost, die verlicht is en die je daarom een prachtige spirituele wijsheid geeft die vrijelijk stroomt en je altijd een goed gevoel geeft. Maar de realiteit is dat de nuttigste goeroe degene is die je dwingt de confrontatie aan te gaan met wat je ego niet wil dat je ziet. En je hebt in veel gevallen geen spirituele goeroe nodig om dit te doen. Je hebt eigenlijk iemand nodig die zo in beslag wordt genomen door zijn eigen psyche, dat hij op een onharmonische manieren op je reageert, wat vervolgens je reactieve patroon naar voren brengt wanneer je op hem reageert.

Dit is de goeroe die vermomd is als mier. En het is – voor bepaalde inwijdingen of bepaalde niveaus van het pad – de meest effectieve manier om vooruitgang te boeken. De goeroe vermomd als mier of een heel moeilijk persoon is vaak de meest effectieve goeroe, althans voor specifieke inwijdingen. Zelfs de manipulatoren zijn plaatsvervangende leraren, omdat ze mensen iets willen aandoen wat wezens met het hogere bewustzijn nooit zouden willen en wat iemand met een hoger niveau van spirituele ontwikkeling of bewustzijn andere mensen nooit zou aandoen.

Je moet dankbaar zijn voor alles waaraan je bent blootgesteld door de moeilijke mensen in je leven. Het wordt niet door de vingers gezien als mensen je hebben misbruikt. En natuurlijk zijn er bepaalde vormen van misbruik die je niet moet accepteren. Je moet dit niet accepteren omdat het een kans is om een les te leren, maar je moet begrijpen dat dit wel een kans voor jou is.

Nu moeten we het in deze context natuurlijk specifiek hebben over misbruik. Manipulatoren zijn vaak bereid om andere mensen te misbruiken. Ze zien het misschien niet als misbruik, maar het is wel misbruik. En natuurlijk moet jij, vooral wanneer je in je laatste incarnatie bent, niet accepteren dat je door andere mensen wordt misbruikt. Ik ben hier niet om je te vertellen dat je van iemand die jou mishandelt, moet zeggen: “O, hij is gewoon een geweldige vermomde goeroe, die me iets leert en daarom zou ik er geen bezwaar tegen moeten maken tegen wat hij doet.”

De persoon leert je wel een les, maar je moet daadwerkelijk bezwaar maken. Misschien bestaat een deel van jouw les er wel uit dat jij bezwaar maakt. Veel van jullie hebben in vorige levens relaties gehad met manipulatoren, en wat willen ze? Ze willen de controle hebben, zodat ze andere mensen zover krijgen dat ze zich aan hen onderwerpen, zich onderwerpen aan hun misbruik. En sommigen van jullie hebben dit in vorige levens ook gedaan.

Je hebt jezelf opzettelijk in dit leven in situaties gebracht waarin je gedwongen wordt om met dit probleem om te gaan, zodat je op het punt kunt komen waarop jíj de grens trekt voor wat je in een relatie wilt verdragen. Zodra je die grens hebt getrokken en nee hebt gezegd tegen het misbruik en jezelf mogelijk hebt verwijderd van de misbruiker, moet je nog steeds zeggen: ‘Ja, maar ik heb ervoor gekozen om mezelf opzettelijk in een relatie met deze persoon te plaatsen. Waarom heb ik dit gedaan? Wat is de les die ik wil leren over hoe ik naar relaties kijk? Wat moet ik uit het verleden overwinnen met betrekking tot opgehoopte emotionele energie, trauma’s uit het verleden en gescheiden zelven die zijn ontstaan als gevolg van mijn omgang met een gewelddadige persoonlijkheid?”

Het is niet alleen een kwestie van nee zeggen en jezelf verwijderen. Het is een kwestie van de grotere les leren, maar voor sommigen kan het zeker nodig zijn om bewust de beslissing te nemen: “Ik ga het misbruik stoppen. Ik ga mezelf uit dat misbruik halen”. En dan kun je later aan de lessen werken. Je hoeft niet zo lankmoedig te zijn dat je zegt: “O, ik moet bij deze mishandelende persoon blijven totdat ik mijn les volledig heb geleerd”. Dit kan natuurlijk, maar het hoeft niet.

Bestudeer het onderwerp relaties. Bestudeer de psychologie van relaties. Bestudeer je eigen psychologische reactie op relaties. En dat kan tot veel wijsheid leiden.