door Kim Michaels

Is er wel een basis om te zeggen dat het huidige christendom een vermomde vorm van satanisme of aanbidding van de duivel is? Dat hangt af van hoe je Christus definieert en de antichrist definieert – of de duivel en satan. Natuurlijk zullen de meeste christenen denken dat zij dat wel weten, maar wat als de meest gebruikelijke christelijke definitie niet overeenkomt met of misschien wel het tegenovergestelde is van de definitie die Jezus heeft gegeven?

Als je bereid bent om beter te kijken, dan kun je het bewijs gewoon in de woorden van Jezus zelf vinden. Laten we eens kijken naar een passage in de Bijbel die de meeste christenen – vooral katholieken – voor het gemak over het hoofd zien. Katholieken zijn er natuurlijk dol op om het eerste deel van die passage aan te halen, namelijk het deel dat bewijst – volgens de officiële bewering – dat de katholieke kerk de enig ware kerk van Christus is:

13 Toen Jezus gekomen was in het gebied van Caesarea Filippi, vroeg Hij aan Zijn discipelen: Wie zeggen de mensen dat Ik, de Zoon des mensen, ben?
14 Zij zeiden: Sommigen: Johannes de Doper, en anderen: Elia, en weer anderen: Jeremia of een van de profeten.
15 Hij zei tegen hen: Maar u, wie zegt u dat Ik ben?
16 Simon Petrus antwoordde en zei: U bent de Christus, de Zoon van de levende God.
17 En Jezus antwoordde en zei tegen hem: Zalig bent u, Simon Barjona, want vlees en bloed hebben u dat niet geopenbaard, maar Mijn Vader, Die in de hemelen is.
18 En Ik zeg u ook dat u Petrus bent, en op deze petra zal Ik Mijn gemeente bouwen, en de poorten van de hel zullen haar niet overweldigen.
19 En Ik zal u de sleutels van het koninkrijk der hemelen geven; en wat u bindt op de aarde, zal in de hemelen gebonden zijn; en wat u ontbindt op de aarde, zal in de hemelen ontbonden zijn. (Matteüs 16)

De katholieken beweren dat dit bewijst dat Jezus Petrus letterlijk de sleutels tot het koninkrijk der hemelen heeft gegeven en omdat de katholieken beweren dat Petrus de eerste paus was en de katholieke kerk een ononderbroken opvolging heeft die rechtstreeks teruggaat tot Petrus, volgt daaruit dat de katholieke kerk de enig ware christelijke kerk is en dus de enige manier om verlossing te krijgen. Maar dan blijft er nog een eenvoudige vraag over.

De mensen die de middeleeuwse geschiedenis een beetje kennen, weten dat diezelfde katholieke kerk een aantal onweerlegbare historische gebeurtenissen heeft veroorzaakt die je maar heel moeilijk met de geboden van Jezus kunt laten overeenstemmen. Moet ik ze nog noemen? Het verbranden van boeken, het bloedbad van de katharen, de kruistochten, de heksenjachten, de inquisitie en de onderdrukking van wetenschappers – om er maar een paar te noemen. Natuurlijk waren er ook oorlogen tussen katholieken en protestanten; ik zeg dus niet dat de katholieke kerk verantwoordelijk is voor alle gruweldaden die er in naam van Christus zijn gepleegd.

Ik zeg dat het een onweerlegbaar historisch feit is dat een groot aantal gruweldaden is gepleegd in naam van Christus. Volgens mij willen de meeste christenen dit feit niet graag toegeven en de reden is dat als je dit toegeeft, dit onmiddellijk een onaangename vraag oproept, een vraag die ik als de belangrijkste vraag over de christelijke religie beschouw:

Hoe is het mogelijk dat een religie die beweert dat ze Christus vertegenwoordigt, de oorzaak is van zoveel daden die juist de geboden van Christus overtraden – en zodoende het label antichrist verdienen?

Denk hier eens over na. Hoe kan een religie die beweert dat ze Christus vertegenwoordigt, er niet in slagen om zich aan zijn geboden te houden? Hoe kunnen de leiders van die religie het goedkeuren dat zij zijn geboden niet opvolgen? Die vragen heb ik al in mijn hoofd zitten sinds ik van de kruistochten heb gehoord en toen was ik ongeveer tien jaar oud. Ik kon bewoon niet bevatten dat mensen die konden beweren dat zij volgelingen van Christus waren – die ons had verteld dat wij geen weerstand aan het kwaad moesten bieden, maar juist de andere wang moesten toekeren – eropuit gaan om andere mensen te doden. Nog verwarrender was echter het feit dat juist de mensen die beweerden dat zij in naam van Christus anderen doodden, het werk van God deden. Met andere woorden, ze deden Gods werk door de geboden van Christus te overtreden. Er was – en is nog steeds – iets wat diepe pijn in mijn hart veroorzaakt als ik die onweerlegbare discrepantie tussen de leringen van Christus en de daden van zijn zelfbenoemde volgelingen moet erkennen.

Begrijp je wat ik duidelijk wil maken? Als wij naar de historische feiten kijken, valt het niet te ontkennen dat het christendom een van de meest intolerante religies is in de geschiedenis. Er zijn mensen die zeggen dat er zeventien miljoen mensen zijn gedood door de christelijke religie en ook al lijkt dit getal waarschijnlijk te hoog, dan nog zal geen enkele geloofwaardige historicus ontkennen dat er meerdere miljoenen mensen door het christendom zijn gedood. Maar als je ziet wat Jezus heeft onderwezen, hoe kan het dan dat er zelfs maar iemand door de christelijke religie werd gedood? Hoe is het mogelijk dat iemand een ander mens kan doden en er vast van overtuigd zijn dat dit door Jezus werd goedgekeurd en het werk van Jezus zou bevorderen?

Zoals ik zei, is dit voor mij de belangrijkste vraag over de christelijke religie en ik weet dat dit een vraag is die bijna iedere christen in zijn achterhoofd heeft. Ik weet ook dat de meerderheid van de christenen die liever negeren, en hem weg hebben ‘geredeneerd’. Ik geloof echter dat het de hoogste tijd wordt om dat onder ogen te zien. Wij hebben die vraag eeuwenlang omzeild, maar ik geloof dat het christendom geen kans heeft om het te overleven in de moderne wereld als we niet die existentiële vraag onder ogen zien en beantwoorden. Hoe kunnen christenen verwachten dat ze nog geloofwaardig blijven als er zo’n opvallende discrepantie tussen de leringen van Christus en het gedrag van christenen bestaat? Denk eens aan de volgende uitspraak van Mahatma Gandhi, een hindoe die in de moderne wereld het meest op Christus gelijkende voorbeeld gaf van wat geweldloosheid kan doen:

Ik houd van jullie Christus. Ik houd niet van jullie christenen. Ze lijken totaal niet op jullie Christus.

Voor de mensen die een mogelijke verklaring willen overwegen, zullen we eens kijken naar de rest van de passage hierboven:

21 Van toen aan begon Jezus Zijn discipelen te laten zien dat Hij naar Jeruzalem moest gaan en veel zou moeten lijden van de kant van de oudsten en de overpriesters en de Schriftgeleerden, en dat Hij gedood zou worden en op de derde dag zou worden opgewekt.
22 En Petrus nam Hem apart en begon Hem te bestraffen; hij zei: God zij U genadig, Heere, dit zal beslist niet met U gebeuren!
23 Maar Hij keerde Zich om en zei tegen Petrus: Ga weg achter Mij, satan! U bent een struikelblok voor Mij, want u bedenkt niet de dingen van God, maar die van de mensen.

Vind je die hele passage niet verbijsterend? Ik vond het altijd een van de meest betekenisvolle passages uit de Bijbel. Ik bedoel, zo’n contrast. Eerst geeft Jezus Simon een nieuwe naam, Petrus, en zegt tegen hem dat hij de rots is waarop hij zijn kerk zal bouwen. Een paar alinea’s verder bestraft hij Petrus en noemt hem satan en zegt tegen hem dat hij achter hem moet gaan staan. Begrijp je nu dat wij hier een duidelijk indicatie van Jezus zelf krijgen dat het inderdaad mogelijk is dat menselijke wezens zowel met Christus als met satan op één lijn kunnen zitten – misschien wel op hetzelfde moment? Dus hier heb je een indicatie dat het christendom zo vervormd kan worden dat het eigenlijk een religie van de antichrist is. Met andere woorden, welke ‘Petrus’ vormt het echte fundament van de christelijke religie: de ‘rots’ versie of de ‘ga achter mij satan’ versie.

We hebben twee opties om deze passage te interpreteren. Of Jezus was heel erg inconsistent – grenzend aan mentale instabiliteit – of er is een diepere betekenis die maar heel weinig mensen – zelfs na tweeduizend jaar – hebben ontdekt. Ik weet dat veel moderne psychologen Jezus graag schizofreen willen noemen, maar ik denk liever dat Jezus precies wist wat hij deed. Dan blijft er voor mij maar één conclusie over om deze passage te kunnen begrijpen: ik moet naar de diepere betekenis op zoek, een betekenis die verder kijkt dan de officiële doctrines van in principe elke christelijke kerk.

Ik blijf zitten met de verdenking dat er misschien een verborgen boodschap in deze passage zit. Misschien is Simon of Petrus niet een bepaalde persoon, maar is dit een symbool of voorbeeld om ons allemaal iets te leren over onszelf? Met andere woorden, wij hebben allemaal het potentieel om de waarheid van Christus te herkennen, maar wij hebben ook de mogelijkheid om daar een menselijke interpretatie aan te geven – de dingen van de mensen – en die interpretatie te prefereren boven de waarheid van Christus, ‘de dingen van God’.

Is het mogelijk dat het gewelddadige verleden van de christelijke religie kan worden verklaard door een neiging van de menselijke psyche, een neiging die het mogelijk maakt om alles goed te keuren en zelfs het gevoel te hebben dat het hoogste gezag dit goedkeurt? Is het mogelijk dat een schizofrene eigenschap van de menselijke psyche het ons mogelijk maakt om een ware spirituele leer van Christus helemaal op zijn kop te zetten, zodat die verandert in een religie van de antichrist? Bovendien slagen de volgelingen van die religie er niet in om te zien dat zij de oorspronkelijke leer van Christus hebben verdraaid en de reden is dat zij letterlijk de ‘dingen die van God zijn’ hebben bedekt met een interpretatie – een mentaal beeld dat wordt gebaseerd op ‘de dingen die van de mensen zijn’ – die de waarheid totaal verduistert. Zij schenden dus op een verbijsterende manier de leringen van Christus en zijn er vast van overtuigd dat zij de ware volgelingen van Christus zijn en dat zij Jezus helpen om het koninkrijk van God te brengen.

Dit is precies wat de kruisvaarders hebben gevoeld toen zij de moslimvrouwen en -kinderen vermoordden om het Heilige Land te kunnen heroveren. En als we die historische feiten negeren of bagatelliseren, dan zien wij de denkwijze erachter door de vingers. En daardoor zorgen wij ervoor dat die denkwijze – die gewoon niet de denkwijze van Christus kan zijn – de christelijke religie blijft domineren. Zoals Jezus zelf heeft gezegd, kunnen we geen twee meesters dienen. Dus laten we de lijken uit de kast halen en de echte meester van de christelijke religie blootleggen.

Kunnen wij de ware leringen van Christus begrijpen als we de Bijbel letterlijk opvatten?
Ik ben mij er natuurlijk volledig van bewust dat zelfs wat ik hierboven heb gezegd voor sommige christenen genoeg is om te zeggen dat de duivel mij in zijn macht heeft en dat alleen iemand die door de duivel wordt beïnvloed, kan beweren dat zijn kerk niet de ware kerk van Christus is. Zij zullen dat baseren op het ‘feit’ dat er iets wordt gezegd wat niet overeenkomt met hun specifieke interpretatie van de Bijbel.

Tussen haakjes, wat moeten wij opmaken uit het maar al te zichtbare feit dat het christendom het meest gefragmenteerd is van alle belangrijke wereldreligies; het is zo verdeeld in sekten en kerken dat je ze nauwelijks nog kunt tellen. Hoe verklaar je dat het christendom een religie lijkt die onenigheid en zelfs openlijke conflicten aanmoedigt? Hoe verklaren we dat het christendom een vorm van denken aanmoedigt die we het ‘zwart-witdenken’ zouden kunnen noemen dat inhoudt dat je óf helemaal gelijk hebt óf helemaal ongelijk, dat je voor Christus of voor de duivel bent?

Ik zal later op die vragen terugkomen, maar een deel van het antwoord is in elk geval dat het christendom – vanzelfsprekend – zo verdeeld is omdat heel veel sekten de Bijbel verschillend interpreteren. Er zijn in feite veel kerken die beweren dat zij de letterlijke interpretatie van de Bijbel bezitten, maar hun letterlijke interpretaties zijn – letterlijk – het tegenovergestelde van elkaar. Het kunnen toch niet allemaal letterlijke interpretaties zijn?

Na eeuwen van vijandigheid tussen christelijke kerken zijn we geen stap dichter bij een vorm van begrip of verzoening gekomen. Misschien heb je wel gezien dat christenen uit diverse kerken een verhitte strijd met elkaar voeren over wie de juiste interpretatie van de Bijbel heeft. En na uren debatteren geven beide zijden het op (soms beschuldigen ze elkaar ervan dat zij de duivel zijn) of worden ze het erover eens dat zij het niet eens zijn. Ik zou dit hele scenario willen overslaan door een vraag te stellen waarvan de meeste ‘goede christenen’ het gevoel hebben dat je die niet mag stellen: Wilde Jezus dat zij de Bijbel letterlijk interpreteerden of dat wij verder kijken dan de woorden en naar de diepere betekenis op zoek gaan?

Laat ik je vragen om eens naar een uitspraak te kijken waarvan ik denk dat veel christenen die over het hoofd zien:

18 Toen Jezus een grote menigte om Zich heen zag, gaf Hij bevel naar de overkant te varen.
19 En er kwam een Schriftgeleerde naar Hem toe en zei tegen Hem: Meester, ik zal U volgen, waar U ook heen gaat.
20 En Jezus zei tegen hem: De vossen hebben holen, en de vogels in de lucht nesten, maar de Zoon des mensen heeft niets waarop Hij het hoofd kan neerleggen.
21 Een ander uit Zijn discipelen zei tegen Hem: Heere, sta mij toe dat ik eerst wegga en mijn vader begraaf.
22 Maar Jezus zei tegen hem: Volg Mij, en laat de doden hun doden begraven. (Matteüs 8)

Er is dus een jonge man die zegt dat hij Jezus wil volgen, maar toestemming vraagt om eerst zijn vader te begraven. En Jezus – in plaats van hem een gewoon antwoord te geven waaruit gezond verstand blijkt – komt met iets wat je alleen kunt karakteriseren als een cryptische uitspraak: “Laat de doden de doden begraven”. Oké, kun je mij alsjeblieft de letterlijke interpretatie van die uitspraak geven? Moeten we dit opvatten als iets uit de gedachtewereld van Jezus; dat er lijken rondlopen om andere lijken te begraven? Als we dat niet doen, hoe kunnen we dan in hemelsnaam die uitspraak letterlijk interpreteren?

Het is gewoon een feit dat geen enkele letterlijke interpretatie van die uitspraak zin heeft. En dan zouden we kunnen zeggen dat Jezus niet wilde dat wij deze uitspraak letterlijk zouden nemen. Jezus was óf een tamelijk ongevoelig persoon, een verwarde persoon, óf hij was een leraar die wilde dat zijn studenten verder keken dan woorden en op zoek gaan naar de diepere betekenis.

Die laatste optie krijgt veel steun op een andere plaats in de Bijbel. Jezus was bijvoorbeeld voortdurend in conflict met de Schriftgeleerden en farizeeërs die de fundamentalisten waren van de joodse religie. Er zijn meerdere voorbeelden van dat zij probeerden Jezus te verleiden tot ruzies die werden gebaseerd op hun letterlijke interpretatie van de joodse bijbel en ze probeerden hem zelfs zover te krijgen dat hij hun interpretatie tegensprak zodat zij hem konden veroordelen. Jezus vermeed die ruzies, die spijkers op laag water waren, en kwam aan met bondige uitspraken die zijn tegenstanders de mond snoerden. Neem bijvoorbeeld de situatie waarin Jezus wordt aangevallen omdat zijn discipelen mais plukten op de sabbat. Jezus antwoordt: “De sabbat is gemaakt ter wille van de mens, niet de mens ter wille van de sabbat.” (Marcus 2:27) dat lijkt bijna een zen koan – al gegeven voordat zen was uitgevonden.

Kijk nu eens naar nog een voorbeeld dat in Matteüs 13 staat nadat Jezus de parabel van de zaaier heeft verteld:

10 En de discipelen kwamen naar Hem toe en zeiden tegen Hem: Waarom spreekt U tot hen door gelijkenissen?
11 Hij antwoordde en zei tegen hen: Omdat het u gegeven is de geheimenissen van het koninkrijk der hemelen te kennen, maar aan hen is het niet gegeven.
12 Want wie heeft, aan hem zal gegeven worden, en hij zal overvloedig hebben; maar wie niet heeft, van hem zal afgenomen worden zelfs wat hij heeft.
13 Daarom spreek Ik tot hen door gelijkenissen, omdat zij niet zien, ook al zien zij, en niet horen, ook al horen zij, en ook niet begrijpen.
14 En in hen wordt de profetie van Jesaja vervuld die zegt: Met het gehoor zult u horen, maar beslist niet begrijpen; en ziende zult u zien, maar beslist niet opmerken.
15 Want het hart van dit volk is vet geworden, en zij hebben met de oren slecht gehoord, en hun ogen hebben zij dichtgedaan opdat zij niet op enig moment met de ogen zouden zien en met de oren horen en met het hart begrijpen, en zij zich zouden bekeren en Ik hen zou genezen.
16 Maar uw ogen zijn zalig omdat zij zien, en uw oren omdat zij horen.

Dit is een tamelijk diepgaande lering, maar helaas zijn er nauwelijks christenen die er aandacht aan besteden omdat zij denken dat het niets met hen te maken heeft. Alleen al vanwege het feit dat zij tot een christelijke religie behoren, geloven ze dat het vanzelfsprekend is dat zij gezegend zijn met ogen en oren die kunnen zien en horen – en daarom had Jezus het natuurlijk over anderen.

Is het echter verstandig om er zo zeker van te zijn dat we niet naar ons eigen vermogen hoeven te kijken om de boodschap van Christus echt ter harte te nemen? Vooral wanneer je dat doet, lijkt het of je een van de belangrijke geboden van Jezus overtreedt:

Waarom ziet u wel de splinter in het oog van uw broeder, maar merkt u de balk in uw eigen oog niet op? (Matteüs 7:3)

Laten we naar Jezus’ gebod proberen te luisteren om naar onszelf te kijken in plaats van met het vingertje naar anderen te wijzen.