Welke lessen zijn er te halen uit het presidentschap van Donald Trump?

door Kim Michaels

In dit artikel wil ik me richten op wat ik denk dat je kunt leren van het presidentschap van Donald Trump. De eerste en in zekere zin de belangrijkste les is dat veel mensen op hem hebben gestemd, zowel in 2016 als in 2020. Ik denk niet dat men zich voldoende heeft gericht op de boodschap die Donald Trump had en die zoveel mensen aansprak.

Toen ik naar de Verenigde Staten verhuisde, kwam ik in Montana terecht waar veel mensen in een mobiel huis woonden en in oude gedeukte pick-up reden, omdat ze zes dollar per uur verdienden. Na een jaar bezocht ik Fort Lauderdale in Florida en daar was een straat waarin dealers zaten van Rolls Royce, Ferrari en natuurlijk Jaguar, Mercedes en BMW. Hoe rijk moet je zijn om een Rolls Royce te kunnen kopen? En hoeveel rijke mensen moeten er in een gebied zijn om een dealer te onderhouden die alleen Rolls Royces verkoopt?

In de volgende tweeëntwintig jaar woonde ik in vier verschillende staten en zag ik hoe de Amerikanen worstelden met geldproblemen. Amerikanen zijn bereid om hard te werken, maar veel mensen vonden het steeds moeilijker om een opleiding te volgen, dezelfde levensstandaard te behouden als hun ouders of zelfs de ‘eindjes aan elkaar te knopen’. Omdat ik uit Denemarken kwam, vond ik dit schokkend, omdat wij bijna nergens zo’n groot contrast hadden tussen een rijke elite en de algemene bevolking. Natuurlijk hadden wij ook een sociaal veiligheidsnet, openbare gezondheidszorg en gratis onderwijs, dus hebben de meeste mensen een goede levensstandaard.

Ik zie dat Amerika echt een probleem heeft en niet alleen bestaat er een grote kloof tussen arm en rijk, maar de levensstandaard van de gewone bevolking gaat al decennia lang achteruit. Ik geloof dat dit heel goed beschreven wordt in het volgende rapport van de RAND Corporation, een denktank die de taak heeft om bedreigingen van de vrijheid voor Amerika te identificeren. Het rapport komt er in principe op neer dat de inkomensongelijkheid vele malen is toegenomen, omdat enorme hoeveelheden rijkdom van de gewone bevolking naar de mensen die met een paar procenten bovenaan staan, is gesluisd. Dit heeft zo’n niveau bereikt dat RAND het als een bedreiging ziet voor de nationale stabiliteit en veiligheid.

Een toenemend aantal Amerikanen ervaart dit probleem in hun eigen leven, maar zij hebben ook het gevoel dat de politici er niets aan doen. Velen van hen hebben het gevoel dat Trump dit probleem heeft aangepakt en dat hij daarom anders is dan andere politici. Dat is een van de redenen waarom ze op hem hebben gestemd.

Ik denk dat ook een reden de verslechterende levensstandaard is en dat veel Amerikanen ook om vele andere redenen genoeg hebben van ‘politics as usual’. Zij willen een doorslaggevende verandering, maar zij zagen zelfs niet dat het politieke establishment hun zorgen aanpakte, dus ze stemden op Trump omdat hij daar niet geen onderdeel van was. Na de verkiezing in 2016 dacht ik dat het met Hilary weer politics as usual zou worden, maar misschien kon Trump iets anders doen.

Het ware probleem in Amerika is voor mij dat er een kleine elite is die de bedrijven bezit en het financiële stelsel in handen heeft. Omdat die mensen zoveel geld hebben, hebben ze enorme invloed op het politieke stelsel. Ik vond het schokkend dat een pas gekozen senator de meeste tijd had besteed aan het zoeken naar geld om herkozen te worden. Het was schokkend om te horen over campagnebijdragen, bijdragen van bedrijven aan politici en politieke partijen, laat staan lobbyen. Ik geloof dat een democratie niet aan haar hoogste doel beantwoord, als het mogelijk is om politieke invloed te kopen.

Volgens mij moet geld onmiddellijk uit de politiek worden weggehaald, maar dit gaat waarschijnlijk niet van bovenaf gebeuren. Ik denk dat dit alleen maar kan als de mensen dat eisen, maar dit betekent wel dat de mensen eerst moeten zien dat er een elite bestaat en zich vervolgens verenigen en eisen dat hun politici iets doen aan het geld ophalen en de elite uit de politiek verwijderen.

Het probleem is dat Amerikanen zo verdeeld zijn dat zij niet de noodzakelijke politieke druk kunnen scheppen. Ik denk niet dat die verdeeldheid verminderd is tijdens het presidentschap van Trump, in tegendeel. Ik denk dat veel supporters van Trump zichzelf als de oppositie beschouwen van ieder die de mening van Trump niet deelt. Voor te veel mensen aan beide kanten is Trump het probleem, niet de elite. Maar niet alleen het inkomen van de stemmers op Trump is gestolen. Om een verenigd front te vormen moeten de mensen dwars door partijplatforms en persoonlijke platforms heen gaan. Zolang de mensen zo verdeeld zijn tussen supporters van Trump en alle andere mensen of tussen Republikeinen en Democraten, kan de machtselite zich veilig voelen. Verdeel en heers is de best bewezen strategie.

Ik denk niet dat Trump dit probleem kan oplossen. Hij beschouwt de elite niet als een probleem, omdat hij zichzelf als onderdeel van die elite ziet. En vanwege zijn zakelijke deals in New York lijkt het alsof hij geld in de politiek niet als een probleem beschouwt. Ik begrijp dat zijn supporters denken dat hij hier iets aan gedaan heeft, en dat is ook zo. Hij is alleen niet zo ver gegaan dat hij de kern van het probleem heeft aangepakt, want hoewel hij zich tegen de politieke elite heeft uitgesproken, heeft hij niet veel gedaan aan de financiële elite waar hij deel van uitmaakt. Bovendien is de ideologische basis voor inkomensongelijkheid het neoliberalisme en ik ben me er niet van bewust dat Trump daar iets ten nadele over heeft gezegd.

De Amerikanen hebben niet een realistisch beeld van hun president
Nadat ik naar Amerika was verhuisd, begreep ik dat Amerikanen een ander beeld van hun president hadden dan de mensen in Europa. Aangemoedigd door de meeste media en Hollywood zijn Amerikanen geneigd hun president te beschouwen als iemand die de macht heeft om alles te doen wat hij hen belooft. De president lijkt bijna wel op de koningen die je eeuwen geleden in Europa had. De waarheid is natuurlijk dat de Stichters opzettelijk de Constitution hebben ontworpen om de macht van de koningen in te perken door de drie takken van de regering gelijk aan elkaar te stellen. Zij wilden er zeker van zijn dat een Amerikaanse president nooit de King George kon worden die hen en de nieuwe natie bijna heeft gedood. De meeste Amerikanen zien hun president niet zoals de Constitution.

Dit heeft ertoe geleid dat je alleen maar tot president kunt worden gekozen als je het volk belooft dat je iets voor hen zult doen. Maar als je de Constitution begrijpt, dan weet je dat jij je onmogelijk aan die beloften kunt houden. Trump heeft er zijn voordeel mee gedaan doordat hij, voordat hij werd gekozen, beloofde dat hij Amerika weer groot zou maken en het moeras zou dempen. Hij heeft dat in de laatste vier jaar versterkt door te beweren dat hij heel erg succesvol is geweest als president en dat het fake news was als het niet lukte om zich aan zijn beloften te houden. In zekere zin hebben de media dit beeld ook versterkt, omdat de media die anti-Trump waren, hem als een monster hebben afgeschilderd en de pro-Trump media hebben hem neergezet als een held. Maar allebei hebben ze het beeld versterkt dat zowel het monster als de held kan doen wat hij wil.

Trump kan wel beloofd hebben om het moeras te dempen, maar om zich aan die belofte te kunnen houden, moet hij wel samenwerken met de twee andere takken van regering en de bureaucratie. Maar die noemt hij natuurlijk het moeras. Hoe waarschijnlijk is het dan dat de president het moeras zover kan krijgen dat ze zich scharen achter het project om het moeras te dempen?

Ik vind het niet van episch belang wie er president wordt. De bewering dat het land zal worden vernietigd als Trump niet wordt herkozen, negeert gewoonweg de politieke waarheid die in de Constitution staat. Het is noodzakelijk dat hier een discussie over ontstaat opdat de Amerikanen een realistischere verwachting kunnen krijgen van wat een president wel of niet kan doen. Op die manier kunnen ze beoordelen wie de meest realistische beloftes doet. Zij kunnen ook voorkomen dat zij meegenomen worden in een vortex die berust op de overtuiging dat je geweld mag gebruiken, omdat het zo belangrijk is dat Trump wordt herkozen.

De president is eigenlijk niet zo heel erg belangrijk
Ik begrijp dat de president eigenlijk niet de allerbelangrijkste figuur is. De president heeft wel invloed, maar het lot van de natie kan nooit afhangen van degene die president is, omdat een president maar beperkte macht heeft. Maar Trump heeft meer gedaan dan de meeste presidenten door het te laten voorkomen alsof hij de allerbelangrijkste figuur is. Hij heeft dat beeld bevorderd door te zeggen dat het bij de verkiezing van 2020 om alles of niets ging. Als hij niet herkozen zou worden, dan zou dat epische consequenties voor de natie hebben. Constitutioneel simpelweg niet mogelijk.

Waarom heeft Trump dan die behoefte om zichzelf als de allerbelangrijkste figuur neer te zetten, als het centrum van de aandacht en als een geweldige president, misschien wel de belangrijkste president sinds Lincoln – of ooit. Mijn filosofie is dat wij allemaal psychologische wezens zijn, alles wat wij dus doen heeft te maken met onze persoonlijke psyche.

De psyche van de president is belangrijk
Hoewel de president zelf niet belangrijk is, is zijn psyche dat wel, omdat die bepaalt hoe hij zijn ambt uitvoert. Ik denk niet dat iemand kan ontkennen dat Trump een heel bijzonder temperament en persoonlijkheid heeft of dat die enorme invloed heeft gehad op zijn presidentschap. Dit is een punt van aandacht voor de mensen om zich er meer bewust van te worden dat de psyche van een kandidaat misschien de manier beïnvloedt waarop hij of zij het ambt bekleedt. Dit zijn een paar punten die ik bij de psyche van Trump zie:

Hij heeft behoefte aan aandacht en hij weet dat hij die het best kan krijgen door te provoceren en uit te dagen, zelfs te kwetsen.
Hij heeft er behoefte aan om het gevoel te hebben dat hij belangrijk en succesvol, zelfs geweldig is.
Hij heeft het vaak over zichzelf en prijst zijn bekwaamheden en prestaties. Dit betekent dat zijn imago belangrijk voor hem is en hij zal het niet aan anderen overlaten om hem de lof te geven die hij zou moeten krijgen volgens hem.
Hij heeft zelf verklaard dat hij tegenwoordig dezelfde persoon is als wie hij was toen hij vijf jaar oud was. Tegen die tijd had hij geleerd dat je het beste andere mensen kon intimideren zodat ze hem gaven wat hij wilde.
Bij zijn zakelijke deals in New York stond hij bekend als meedogenloos voor de mensen die tegenstand boden. Hij huurde bijvoorbeeld advocaten om persoonlijk iedereen in diskrediet te brengen of te pesten die tegenstand bood door een kort geding tegen hen aan te spannen. Ik zie dat hij de methode van intimidatie ook als president gebruikt.
Hij heeft een zwart-witbeeld van zichzelf. Hij denkt dat hij absoluut altijd gelijk heeft en dat betekent dat ieder die het niet met hem eens is, absoluut altijd ongelijk heeft. Je bent of voor of tegen hem.
Het zwart-witbeeld betekent ook dat hij nooit mag verliezen. Zijn vader heeft hem bijgebracht dat het ergste wat iemand kan overkomen, is een loser zijn. Trump moet gelijk hebben en hij moet herkozen worden, want anders is hij een loser.
Hij eist absolute loyaliteit van de mensen die hem steunen. Als hij die niet krijgt, keert hij zich snel tegen hen en ontslaat hen of scheldt op hen of vernedert hen in het openbaar. Kijk eens hoe hij Mike Pence heeft behandeld, toen de vicepresident weigerde te doen wat Trump wilde, omdat de Constitution dat onmogelijk maakte.
Hij is alleen loyaal aan familieleden. Er is een consistent patroon dat Trump iemand die hij heeft benoemd, prijst, omdat hij verwacht dat die hem kan geven wat Trump wil. Maar wanneer die persoon dat niet doet, zelfs na grote persoonlijke offers, is Trump niet loyaal en ontslaat of vernedert die persoon. Voor Trump is loyaliteit eenrichtingsverkeer.
Hij heeft maar weinig empathie voor mensen in het algemeen, maar helemaal niet voor zijn tegenstanders of zelfs mensen die niet loyaal zijn of die niet aan zijn verwachtingen voldoen. Zijn reactie op de pandemie toont niet veel empathie voor de gewone bevolking.
Hij is geneigd om onrealistische verwachtingen te hebben. Nogmaals, er was geen wettelijke of constitutionele basis om te denken dat Mike Pence de electorale stemmen zou kunnen afwijzen om hem president te maken.
Hij heeft een veranderlijk humeur en zal regelmatig schreeuwen tegen, vloeken tegen, zijn eigen adviseurs en helpers, of ze bekritiseren.
Hij is geneigd om de meeste mensen van zich te vervreemden die dicht bij hem komen. In de laatste week van zijn presidentschap namen veel personeelsleden van het Witte Huis ontslag en de rest meed hem zoveel mogelijk.

Ik denk niet dat de verkiezing werd beslist door kiezersbedrog. Trump verloor omdat hij niet zoveel stemmen kreeg als Biden. Dit betekent dat Trump meer dan twee maanden campagne heeft gevoerd om de verkiezing te veranderen (inclusief zijn supporters zo op te jutten dat dit tot het incident bij het Capitool leidde), maar dit was niet op waarheid of de feiten gebaseerd. Het was alleen maar een product van Trumps psyche waardoor hij onmogelijk de uitkomst kon erkennen, omdat dit een loser van hem zou maken. Trump schijnt veel absolute overtuigingen te hebben, maar de meest dominante is dat hij nooit een loser kan zijn. De chaos van de laatste maanden is gewoon het product van Trumps psyche.

Waar leidt dit toe? Volgens mij past Trump in het psychologische profiel van narcist, iets wat veel psychologen zeggen. Volgens mij wijst dit erop dat er een discussie moet komen of een narcist geschikt is om leider te zijn van een democratische natie of dat het te riskant is, omdat zo’n persoon misschien niet voldoende respect heeft om de democratie te behouden. Narcisten zijn geneigd zichzelf als het centrum van hun wereld te beschouwen waarin alles om hun behoeften en waarneming draait. Voor een narcist is het presidentschap gewoon een verlengstuk van zijn behoeften om een bepaald beeld van zichzelf neer te zetten, zoals de behoefte om een bepaald imago van zichzelf te bevorderen. Er zijn mensen die zeggen dat narcisten efficiënte leiders zijn. Ik zeg dat efficiëntie minder belangrijk is dan toewijding aan de democratie en het volk. Een narcist kan geen van beide hebben.

Het gevaar van narcistische leiders
Ik denk dat het belangrijk is om, nogmaals, te herkennen dat veel mensen op Trump hebben gestemd omdat zij legitieme en belangrijke zorgen hebben. Het gevaar van het negeren van behoeften van mensen is dat ze zo boos worden dat zij zich openstellen voor een narcistische leider. Hij aarzelt niet om hen te beloven dat hij ze kan geven wat zij willen en hij geeft hen de gelegenheid om hun woede te ventileren. In wezen zegt hij dat hun situatie niet hun schuld is en dat hij die in orde zal brengen als ze loyaal aan hem zijn.

In ruil daarvoor moeten degenen die de narcist volgen, hem geven waar hij naar snakt, namelijk aandacht en het gevoel dat hij belangrijk en geweldig is. Hij geeft hen het gevoel dat zij verstandig zijn, zelfs superieur, omdat zij hem erkennen. De leider bevestigt de aanhangers en zij bevestigen hem. Het wordt een wederzijds afhankelijke relatie.

Veel mensen die een narcistische leider volgen, hebben specifieke psychologische problemen en dat kan hen onevenwichtig of radicaal maken. Ik begrijp dat de meeste supporters van Trump niet mee hebben gedaan aan de inbraak van het Capitool. Maar het incident toont aan (geen verrassing) dat enkele van de meest loyale en enthousiaste aanhangers zijn geradicaliseerd.

Er zijn supporters van Trump en Republikeinen die hierover verbaasd lijken en geneigd zijn om dit te negeren of weg te redeneren. Maar het bestaan van deze geradicaliseerde subcultuur onder de supporters van Trump is geen verrassing voor mensen die verstand hebben van psychologie of mensen die radicale groepen bekijken. Veel experts waren niet verbaasd over de rellen bij het Capitool. Zij hadden dit al maanden zien aankomen en vonden het een logische consequentie van de druk die Trump heeft opgebouwd, vooral sinds de verkiezing maar eigenlijk al in de laatste vier jaar.

Dit punt moet hier meer bewustzijn van creëren, misschien een proces om de psychologische fitheid van de mensen die solliciteren naar het presidentschap te beoordelen? Ik begrijp dat dit geen gemakkelijk proces is, maar een ons aan preventie kan een pond aan genezing voor zijn. Nu we het daar toch over hebben…

Is het mogelijk om niet gewelddadige oplossingen te vinden?
Volgens mij heeft Trump een situatie in het leven geroepen, waarin een flink aantal mensen denken dat de democratie mislukt is, de verkiezing werd gestolen en dat hun mening de toekomst van de natie zou moeten bepalen ondanks alles wat de instituties van de samenleving van tegenwoordig daarover zeggen. Er zijn in ieder geval een paar die zijn geradicaliseerd en die hebben zich bewapend, en die genieten van de mogelijkheid dat er een gewapende confrontatie komt. Dit leidt tot de vraag of het mogelijk is om deze situatie op te lossen zonder gewelddadige middelen.

Maar dit leidt zelfs tot een grotere vraag. Ik ben in Denemarken opgegroeid, een kleine en tamelijk homogene natie. ik heb altijd naar Amerika opgekeken als een verbazingwekkende natie, omdat het is gemaakt door mensen uit alle delen van de wereld en zij slagen erin om vreedzaam naast elkaar te leven. Nadat ik naar was Amerika verhuisd, realiseerde ik me dat hoewel zij er nog steeds in slagen om samen te wonen, het vreedzame aspect waarschijnlijk een beetje naïef van mij was.

Het was schokkend om te zien hoeveel verschillende groepen er in Amerika zijn en hoeveel mensen er bereid zijn om geweld te gebruiken om hun zin te krijgen of hun belangen te verdedigen. Het is een open vraag voor mij of Amerika in staat zal zijn om de vele conflicten die er zijn op te lossen op een manier die niet gewelddadig is.

Nu denk ik niet dat Trump die verdeeldheid heeft geschapen, maar hij heeft er wel zijn voordeel mee gedaan om gekozen te worden. Veel leden van dergelijke groepen staan open voor de ons-tegen-hen-mentaliteit of hebben die al. En ik was verbaasd hoeveel van die groepen een geweldloze oplossing van een conflict als zwakte of inefficiënt beschouwen. Zij hebben liever geweld en dwang.

Nogmaals, ik denk dat Trump een paar aanhangers heeft opgezweept tot een ongezonde toestand, maar naast hem zijn er overal ter wereld samenlevingen gepolariseerd in de laatste paar decennia. Dit is erger geworden door het internet en samenzweringstheorieën. Dit komt niet door Trump, hij heeft alleen een bestaande tendens versterkt.

De les is dat alle democratische naties de toenemende polarisatie en het radicaler worden van hun eigen burgers moeten aanpakken. Als ze dat niet doen, zal die tendens blijven escaleren en zullen er vanzelfsprekend meer gewelddadige incidenten volgen.

Intolerantie is antidemocratisch
Zoals ik al zei, was mijn geboorteland Denemarken heel homogeen (tegenwoordig meer gepolariseerd maar lang niet zo erg als Amerika), dus de intolerantie tussen verschillende groepen mensen was heel weinig. Ik ging ervan uit dat Amerikanen veel tolerantie voor elkaar hadden. Het duurde niet lang voor ik deze overtuiging opgaf, toen ik eenmaal in het land aankwam van de mensen die vrij waren en het thuis van de moedige mensen.

Ik verhuisde naar Amerika omdat ik lid was van een spirituele groep die recent een grote ranch in Montana had gekocht en haar hoofdkwartier daar had gevestigd. Die ranch was (verrassing) in een gebied dat werd gedomineerd door veeboerderijen die al meer dan een eeuw in handen waren van dezelfde families. Ik schrok van het niveau van intolerantie dat de mensen daar hadden voor een groep mensen uit Californië die naar deze staat was verhuisd. Het was gewoon ongelooflijk, maar iedereen kon het zien behalve de lokale mensen. Zij beschouwden zichzelf als goede Amerikanen zelfs patriotten die de Constitution beschermden; zij hadden niet de overtuiging dat de constitutionele rechten ook golden voor de new age cultleden in hun staat.

Wanneer ik zie dat veel supporters van Trump intolerant zijn ten opzichte van de mensen die niet hun mening over Trump delen, dan zie ik precies dezelfde gezichtsuitdrukkingen, hoor ik dezelfde toon in hun stem en voel ik dezelfde emotionele energie als in Montana. Zoals ik zei, is intolerantie al een factor geweest sinds de stichting van Amerika. In een paar perioden heeft dit geresulteerd in grote problemen zoals de burgeroorlog en apartheid. De vraag is of Trump en zijn supporters intolerantie op een niveau hebben gebracht waarop Amerika het niet lang meer kan negeren.

Ik denk dat Trump en zijn aanhangers de noodzaak in Amerika zichtbaar maken om nieuwe manieren te vinden om intolerantie aan te pakken, vooral omdat het democratische rechten en vrijheden ondermijnt. Ik weet dat er al veel aan gedaan is, maar er is nog meer voor nodig. Wat is het niveau van intolerantie waarop de democratie begint af te takelen? En is Amerika die drempel al over?

Parallelle realiteiten
Een van de meest verbazingwekkende lessen van het presidentschap van Trump is wat je moet doen aan het feit dat er nu grote groepen mensen in hetzelfde land leven, maar ze zouden net zo goed in parallelle universums kunnen leven. Natuurlijk zijn er veel groepen die hun eigen informatie-universum hebben, maar laten we ons concentreren op degenen die Trump wel of niet geloven. Die twee hebben fundamenteel tegenovergestelde meningen over Trump. Zij halen hun informatie uit verschillende bronnen en zij beoordelen die informatie ook anders. Hoe kan de samenleving deze kloof overbruggen? Hoe kun je Amerika besturen als de bevolking zo verdeeld is dat je een bron van kennis effectiever kunt delen en feiten betrouwbaar worden gevonden door de meeste mensen?

Vanzelfsprekend is dit een probleem dat verder teruggaat dan Trump. Een deel is begonnen toen JFK werd vermoord en alle theorieën die daarna ontstonden. Maar je vindt er zelfs eerder al sporen van zoals bij het onderwerp Ufo’s en Roswell. Ik denk dat het relevant is om erover na te denken of Amerikanen gevoeliger zijn voor extremistische theorieën en meningen dan andere mensen in de democratische wereld.

Hoewel Trump dit fenomeen niet in het leven heeft geroepen, heeft hij er wel zijn voordeel mee gedaan en dat gebruikt. Een van de redenen is natuurlijk dat hij daardoor zijn supporters steviger aan zich kon binden. Hij heeft consistent geprobeerd de media, de regeringsinstituties, maar in principe iedereen die het niet met hem eens is, in diskrediet te brengen. Als je Trump helemaal gelooft, dan geloof je niemand meer die het niet met hem eens is.

Een andere reden is waarschijnlijk dat Trump zich er enigszins van bewust is dat hij niet al zijn beloften kan nakomen. Hij heeft de visie vervaardigd dat er krachten zijn (soms duidelijk en soms niet duidelijk geformuleerd) die hem tegenwerken, en dat de media hem in diskrediet proberen te brengen. Als er dus iets is wat hij niet kan, komt dat omdat de democraten of de ontoegankelijke staat hem tegenwerken. Als er informatie naar buitenkomt die niet gunstig voor hem is, dan is het fake nieuws en dat de media hem proberen te vernietigen. Dit is typisch voor narcisten. Zij willen dat het lijkt alsof zij aan de macht zijn, maar zij nemen geen verantwoordelijkheid als ze niet de beloofde resultaten kunnen produceren.

De echte vraag is hoe een democratische samenleving kan omgaan met het feit dat er groepen mensen zijn die gewone feiten niet accepteren en die de regering, de democratie en de media wantrouwen. Opgejaagd door het spectrum van propaganda en censuur wil een democratie de mensen de vrijheid geven om informatie op te zoeken, informatie te delen en te beslissen wat betrouwbare informatie is. Maar deze vrijheid heeft wel bepaalde krachten (van idioten tot Russische en Chinese intelligentie) toegestaan om veel disinformatie te planten en de sociale media te manipuleren om het populair te maken.

Hoe gaat een democratie daarmee om, vooral als je ziet hoever Trump en zijn aanhangers hierin doorgegaan zijn? Ik heb in Utah vijf jaar tussen de mormonen gewoond. Mormonen hebben een paar ongebruikelijke overtuigingen in hun religie, zij leven dus in zekere zin in een parallel universum. Maar zij delen wel de basale feiten over veel dingen met niet-mormonen en zij geloven in en houden van democratie en haar instituties. Er is dus niet veel spanning tussen mormonen en de regering (zoals op het einde van de negentiende eeuw).

Een van de effecten van de informatiebarrière, bijna net een IJzeren Gordijn, is dat vreedzame oplossingen van conflicten bijna onmogelijk zijn. Degenen die Trump geloven, zijn er absoluut van overtuigd dat zij de enig juiste informatie hebben en dat de regering, de media en alle andere mensen zijn gemanipuleerd om leugens te geloven. Zij kunnen bij iedereen die met hen probeert te praten, alle informatie weerleggen, in diskrediet brengen of negeren die hen uit de vortex zou kunnen trekken. Hun absolute overtuiging is dat Trump nooit ongelijk kan hebben. Zij zijn letterlijk in een parallel universum gestapt, hebben de deur op slot gedaan en de sleutel weggegooid.

Dit is mij wel duidelijk geworden in het hele verkiezingsfraudedebacle. Trump heeft in de eerste plaats al heel lang voor de verkiezing over fraude gesproken. Het resultaat is dat veel meer mensen dan gewoonlijk zich hier bewust van zijn. Meerdere experts hebben gezegd dat dit de meest nauwkeurig onderzochte verkiezing in de geschiedenis is geweest. Trum heeft volgens mij zijn eigen bewering ontkracht, door er zoveel aandacht op te vestigen.

Dan is er nog de bewegende doelpaal van verschillende soorten fraude. Het begon met dode mensen die stemden, en toen dat in diskrediet werd gebracht, werden het stemmachines. Nu zijn er ongespecificeerde soorten fraude of statistische onregelmatigheden. Maar de grootte van de fraude is ook toegenomen van duizenden tot honderdduizenden tot miljoenen stemmen. Het probleem is dat hoe meer onderzoek er naar de verkiezing en de supporters van Trump komt, hoe moeilijker het wordt om dit geheim te houden. Het is gewoon heel onwaarschijnlijk dat fraude, als het op grote schaal was gepleegd, niet ontdekt zou zijn en gepubliceerd door de verkiezingsambtenaren, rechters, Fox News of het Justice Department. Maar het lijkt erop dat niemand iets kan zeggen omdat de mensen die Trump geloven hier zelfs niet over na willen denken.

Het gevolg is dat de aanhangers van Trump onbereikbaar zijn voor iedereen buiten hun cirkel. In zekere zin is dit verhaal opschrijven al verspilde tijd voor mij. Elke aanhanger van Trump die dit misschien zou lezen, zou het gewoonweg weerleggen of negeren. Dit zou mij persoonlijk onmiddellijk in diskrediet brengen op het moment dat zij zich realiseren dat ik niet zoals zij naar Trump kijk. En degenen die Trump niet aanhangen, hoeven dit niet eens te lezen.

Ik zeg niet dat ik weet hoe je met de lessen moet omgaan die ik heb beschreven of hoe de samenleving daarmee moet omgaan. Ik zeg alleen dat de samenleving in ieder geval hierover moet discussiëren en op zoek gaan naar andere manieren om dit aan te pakken. Persoonlijk denk ik dat de enige oplossing is dat het collectieve bewustzijn wordt verhoogd, opdat het voor de mensen gemakkelijker wordt om uit die vortexen te stappen of in de eerste plaats te voorkomen dat ze erin stappen. Ik ben optimistisch, maar ik houd mijn adem niet in. Ik denk dat we nog een lang proces voor de boeg hebben.

De kortzichtigheid van de machtselite
Ik had het al over het verslag van de RAND Corporation dat gaat over inkomensongelijkheid. Dit wijst op het feit dat er een machtselite in Amerika is die de macht heeft over het politieke proces en dat zij ongelooflijk kortzichtig zijn. Neem nu de financiële crisis in 2008. De ongebreidelde hebzucht van een klein aantal mensen werd een bedreiging voor het mondiale financiële stelsel.

Het feit dat Trump zoveel aanhangers heeft gekregen en dat zij het normale politieke proces zo wantrouwen, toont mij dat die machtselite heel erg kortzichtig is en dat veel politici verblind zijn door de mening van de elite. De Franse revolutie begon omdat mensen in Parijs geen brood hadden. Als de toename in inkomensongelijkheid die RAND beschrijft, niet had plaatsgevonden, zou Trump dan net zoveel aanhangers hebben gehad en zouden zij dan zo ontevreden zijn over de politics as usual? Als de meeste mensen vaste banen en een goed inkomen hadden, denk ik dat ze zouden genieten van de Amerikaanse droom en hadden ze niet geluisterd naar de boodschap van Trump.

Misschien is het wel nodig dat veel mensen ontevreden worden om de dominantie van de machtselite omver te kunnen werpen. Ik denk alleen niet dat dit moet met een of andere gewelddadige revolutie maar door het democratische proces te benutten. Ik zie dat Trump niet veel heeft gedaan om de dominantie van de elite omver te werpen, omdat hij zichzelf als een onderdeel van die elite beschouwt. In plaats daarvan heeft hij de verdeeldheid onder de mensen versterkt en ik denk dat de mensen zich veel meer moeten verenigen om de elite te kunnen tackelen.

Ik denk dat het enig deugdelijke middel is dat het collectieve bewustzijn wordt verhoogd, zodat het bestaan van een machtselite duidelijk wordt aan meer mensen, die ook zien hoe je dit kunt doen met geweldloze middelen. En dat moet gebeuren door af te rekenen met de machtselite en niet een andere groep mensen daar de schuld van te geven. Ik geloof dat er veranderingen zullen komen wanneer de mensen zich er bewuster van worden dat de machtselite het ware probleem is.