Heeft het leven zin?

door Kim Michaels

Is het mogelijk om het leven te begrijpen, om zin en betekenis te vinden?

Ja…

… maar alleen als je verder wilt kijken dan de mentale kaders die de moderne samenleving domineren.

En dat betekent zowel religieuze, politieke, wetenschappelijke, materialistische, culturele, etnische of andere mentale kaders. Hoe komt dat?

Het is eigenlijk heel eenvoudig.

Als je vragen hebt waarop je geen antwoorden krijgt – als het leven geen betekenis heeft voor jou – dan komt dat omdat de antwoorden op jouw vragen niet in jouw mentale kader te vinden zijn. Dus dan geef je het op om antwoorden te vinden of je besluit om buiten jouw mentale kader naar antwoorden te zoeken.

Wat is een mentaal kader precies?

Op dit moment heb je bepaalde basisovertuigingen over wie je bent en wat het betekent om mens te zijn. Je hebt bepaalde overtuigingen over de wereld waarin je leeft, inclusief hoe die werkt en wat je wel of niet kunt doen. Je hebt bepaalde overtuigingen en aannames over waar je vandaan komt en wat er gebeurt – of niet gebeurt – wanneer dit leven voorbij is.

Die overtuigingen – paradigma’s of aannames – kunnen uit diverse bronnen komen, zoals de wetenschap, religie, filosofie, politieke systemen, je cultuur, je leraren, je familie, je vrienden, enzovoort. Maar waar je huidige overtuigingen ook vandaan komen, zij vormen je wereldbeeld – de houding waarmee je het leven in principe benadert – en dit is jouw huidige mentale kader.

Een mentaal kader is de som van een conglomeraat van alle ideeën, overtuigingen, aannames en zogenaamde ‘feiten’ die momenteel in je hoofd (geest) zitten. Zij vormen een ‘doos’ (kader) of structuur om je geest.

Daar is niet beslist iets mis mee. Als mens heb je een fundament nodig om met de wereld om te gaan waarin jij je bevindt en jouw mentale kader zorgt daarvoor. Dit kan je ook een gevoel van veiligheid geven, of dat je ergens bij hoort, of zelfs een identiteitsgevoel.

Maar je mentale kader vormt een soort filter dat de manier waarop jij het leven bekijkt, kleurt, vervormt of beperkt – en dat gebeurt zelfs op onbewust niveau, omdat jij je hier niet gewaar van bent. Dit kan gemakkelijk een barrière vormen – een soort mentale gevangenis – die voorkomt dat je gedachten bepaalde grenzen oversteken. Er zijn vragen die je óf niet kunt stellen óf niet bereid bent te stellen.

Het effect is vergelijkbaar met iemand die een gekleurde bril op heeft. Als je weet dat je een gekleurde bril draagt, dan geloof je misschien niet alles wat je ziet.

Maar stel nu dat iemand vanaf zijn geboorte gekleurde contactlenzen had gedragen en nog nooit de wereld zonder die lenzen had gezien. Hoe zou hij dan kunnen weten of zijn wereldbeeld vervormd is? Hoe zou hij ook maar kunnen beginnen te onderzoeken of zijn wereldbeeld wel accuraat is?

Jouw mentale kader wordt een probleem als je vragen hebt dat het ‘spul’ dat al in jouw doos zit, niet kan beantwoorden.

Nu komt het belangrijkste inzicht.

Als je huidige mentale kader al jouw vragen over het leven kan beantwoorden, dan zou dit mentale kader jou in staat stellen om het leven betekenis te geven.

Als dat het geval is – en je vindt dat het leven zinvol is – dan heb je deze les of iets anders wat buiten jouw mentale kader valt, niet nodig. Wees tevreden met waar je zit, totdat jij je – misschien – bewust wordt dat je met vragen zit die jouw huidige mentale kader niet kan beantwoorden.

Omdat je dit leest, is het waarschijnlijk zo dat jij al – misschien op een pijnlijke manier – erachter bent gekomen dat jouw huidige mentale kader niet al je vragen over het leven kon beantwoorden. Misschien ben je zelfs wel tot het besef gekomen dat je huidige geloofssysteem of gedachtesysteem niet klopt of jou niet in staat stelt om het leven te begrijpen.

En dan sta je voor een eenvoudige keuze. Of je geeft het op om het leven te begrijpen en houdt het erbij dat het leven geen zin heeft, óf je besluit om naar antwoorden of ideeën te zoeken die buiten jouw huidige mentale kader vallen.

Als je het eerste beslist, dan kan niets wat hier gezegd is, je helpen. Maar als je tot het laatste besluit, dan kan deze les jou misschien helpen. Omdat die wordt gebaseerd op de premisse dat er een antwoord is op elke vraag die je inzicht in het leven vergroot. En om dat antwoord te vinden, hoef je alleen maar verder te kijken dan je huidige overtuigingen en aannames over het leven.

Er zijn antwoorden. Het is alleen maar een kwestie van hoe ver jij buiten je mentale kader wilt gaan om antwoorden te vinden waar jíj wat aan hebt.