Is de wetenschap beter dan religie?

door Kim Michaels

Alle materialisten die ik ben tegengekomen, beweren dat religie een waanidee is en dat de wetenschap het echte werk is. Alle beweringen van religieuze mensen zijn gewoon illusies, terwijl de wetenschap de waarheid in pacht heeft, de wetenschap heeft feiten. Iedereen die dat niet kan zien, is gewoon intellectueel inferieur en is verblind door waanideeën.

Vergeef me dat ik aan deze ‘heilige koe’, het materialisme, durf te twijfelen, maar ik kan daar niets aan doen. Door een genetisch defect wil mijn brein altijd iets te betwijfelen waarvan anderen zeggen dat er niet aan mag worden getwijfeld. Als excuus voor mijn brutaliteit zal ik een paar voorbeelden uit mijn jeugd geven. Toen ik ongeveer tien jaar oud was, liep ik uit school met een vriendje die me vertelde over meningsverschillen die hij met zijn ouders had. Hij deed toen de volgende uitspraak: “Soms moet je gewoon het tegenovergestelde doen van wat je ouders willen, zodat je kunt doen wat jij wilt!” Oppervlakkig gezien een redelijk argument, maar de bedrading van mijn vreemde hersens draaide dit onmiddellijk om: “Maar als je het tegenovergestelde doet van wat je ouders willen, dan ga jij niet je eigen gang, je laat hen nog steeds beslissen wat jij doet!” Met andere woorden, hoe zit het als je niet het tegenovergestelde wilt doen van wat je ouders willen; hoe zit het wanneer je ouders iets wilden en het tegenovergestelde niet de enige optie is die mogelijk is?

Een paar jaar later werd ik mij bewust van een gezegde in Denemarken: “Op elke regel is een uitzondering.” Ik bedacht dat, omdat die uitspraak op zich al een regel is, er dan – per definitie – een uitzondering op moest zijn, wat inhoudt dat er in ieder geval één regel moet zijn waar geen uitzondering op is. Met andere woorden, de regel kon – vanwege de definitie ervan – niet waar zijn.

Terug naar het onderwerp waar we mee bezig zijn. Materialisten zeggen vaak dat religie geen basis in de realiteit heeft, omdat het religieuze gevoel wordt geproduceerd door – en niet kan bestaan zonder – de machinerie van het brein. In ‘The God Delusion’ zegt Richard Dawkins dat de religieuze overtuigingen van mensen geen speciaal gezag hebben, omdat die niet berusten op een onafhankelijke waarheid. Dit zijn eenvoudig de producten van onze genetische opmaak in combinatie met sociale programmering. Onze hersens zijn aangesloten op religie en zodra die religie de samenleving ging domineren, werd het gewoon een kwestie van overleven en degenen die het met hun ouders en de gezagsdragers eens waren, hadden meer kans om het te overleven. Met andere woorden, Dawkins beweert dat religie het product is van Darwinachtige processen, inclusief willekeurige mutaties van de genen en de natuurlijke selecties die er in de menselijke samenleving plaats hebben. Vanzelfsprekend is Dawkins veel technischer, maar hier komt zijn argument op neer, voor zover ik het begrijp.

De vreemde bedrading van mijn brein wijst die bewering niet meteen af, maar accepteert die ook niet onmiddellijk, wie die ook presenteert of met hoeveel gezag die ook wordt gepresenteerd. Ik ben geneigd om een stap achteruit te doen en te zeggen: “Waarom kijken we niet naar de logische consequenties en voeren we die consequenties niet tot het uiterste door?”

De controverse tussen wetenschap en religie manifesteert zich aldus. Richard Dawkins zegt dat de paus geen speciaal persoon is die de hoogste vertegenwoordiger van God op aarde is. De paus is gewoon een kale aap van wie het brein – ten gevolge van willekeurige genetische mutaties – op religie werd aangesloten en die – vanwege sociale programmering – een religieus persoon werd en op den duur het waanidee kreeg dat hij het allerhoogste gezag heeft en dat ieder die het daarmee oneens is, naar de hel gaat.

Oké, laten we die bewering accepteren en naar de consequenties ervan kijken. Als we accepteren dat de paus een kale aap is, wat is Richard Dawkins dan? Welnu, met de logica van de argumenten van Dawkins is hij ook niet een speciaal mens die de hoogste waarheid op aarde vertegenwoordigt. Dawkins is gewoon een kale aap, van wie het brein als gevolg van willekeurige genetische mutaties – niet op religie werd aangesloten en die vanwege zijn sociale programmering een atheïst werd, die op den duur het waanidee kreeg dat hij het allerhoogste gezag heeft en dat iemand die het niet met hem eens is, gek is.

Ik wil hiermee zeggen dat als de bewering van Dawkins klopt, niet alleen religie het resultaat kan zijn van een Darwinachtig proces – wetenschap moet ook het resultaat zijn dat zogenaamd de origine van ál het leven op aarde kan verklaren. Als religieuze overtuigingen gewoon het resultaat zijn van processen in het brein, dan moeten wetenschappelijke ‘overtuigingen’ het resultaat zijn van precies ditzelfde proces. Dus als religieuze overtuigingen geen onafhankelijk gezag hebben, waarom zouden wetenschappelijke claims dat gezag dan wel hebben? Als Richard Dawkins het niet met de paus eens is, waarom moeten wij dan geloven wat Dawkins zegt, waarom zouden we moeten accepteren dat hij, omdat hij wetenschapper is, een onafhankelijke waarheid vertegenwoordigt en de paus slechts een subjectief waanidee? Is Dawkins niet – door zijn eigen beweringen – gewoon een kale aap die zegt dat zijn waanidee beter is dan het waanidee van de andere aap?

Het punt is dat als we aannemen dat het materialisme gelijk heeft, het totaal onnodig is dat Dawkins dit boek schrijft en het voor mij al net zo zinloos is om dit boek te schrijven. Het heeft eigenlijk geen zin om iets te bespreken, want volgens het materialisme kan er geen onafhankelijke waarheid zijn. Denk alsjeblieft goed over deze uitspraak na. Als het materialisme gelijk heeft, dan kan er juist door wat het materialisme beweert, geen enkele uitspraak waar zijn die onafhankelijk van het menselijke brein bestaat. Of nog beter, er is misschien wel een waarheid – per slot van rekening erkennen de materialisten dat we bestaan – maar wij kunnen nooit een ‘waarheid’ kennen die niet door ons brein is gecreëerd.

De logische consequentie van het materialisme is dat de wetenschap gewoon een ander geloofssysteem is dat het gevolg is van willekeurige mutaties, sociale programmering en het willekeurig afvuren van neuronen in ons brein. Als het materialisme het bij het rechte eind heeft, dan is het feit dat sommige mensen geloven dat God bestaat en andere mensen zeggen dat hij niet bestaat, slechts het resultaat is van Darwinachtige processen waar willekeur en natuurlijke selectie in voorkomen. Als er niets anders bestaat dan een Darwinachtig proces, dan kan noch religie, noch wetenschap, noch welke andere activiteit ook die wij menselijke wezens kunnen ervaren, ons kennis verschaffen die onafhankelijk is van onze eigen opmaak en dat houdt in dat die door onze eigen geest wordt geproduceerd. Het heeft absoluut geen zin om naar de waarheid te zoeken die de mensheid al sinds de opkomst als ras van kale en zelfbewuste apen schijnt te hebben achtervolgd.

Wij hebben nu een paar logische opties. Een is dat wij kunnen accepteren wat ik net heb gezegd en zeggen dat wij mensen nooit een hogere waarheid kunnen vinden. Daardoor kunnen we een van twee manieren kiezen. De ene is dat wij alle verdere discussie opgeven – wat voor zin heeft het om de grotere levensvragen te bespreken wanneer wij nooit de antwoorden daarop kunnen vinden? Dus dan kun je zelfmoord plegen of je concentreren op het genieten van het leven zolang je de kans hebt. Eet, drink en wees vrolijk, want morgen sterven wij.

Een andere optie is dat je zegt dat de oorlog tussen wetenschap en religie simpelweg het product is van een Darwinachtig proces, wat betekent dat de uitkomst zal zijn dat de ‘fittest’ het zullen overleven. Op grond van de menselijke geschiedenis zijn de fittest duidelijk degenen die het meest meedogenloos zijn, die verder gaan dan hun tegenstanders om het recht te verkrijgen om je te reproduceren. Dus de islamitische terroristen die bereid zijn om alle ongelovigen te doden, zitten duidelijk op dat spoor en zullen in de nabije toekomst de dominante vertegenwoordigers worden van het menselijke ras. Zij zijn gewoon gezonder – tenzij wetenschappelijk materialisten hun wetenschappelijke kennis benutten om een nieuw wapen voor massavernietiging te ontwikkelen – misschien wel een virus dat het centrum van de hersenen aanvalt dat verantwoordelijk is voor religieuze gevoelens – die alle religieuze mensen op de aarde zal uitroeien.

Vanzelfsprekend geloof ik niet dat dit onze enige opties zijn, omdat dit dan een voorbeeld van zwart-witdenken wordt. Daarom denk ik dat wij de optie hebben om te erkennen dat hoewel onze geest duidelijk wordt beïnvloed door Darwinachtige processen, er meer aan de hand is met de menselijke geest dan je kunt verklaren door willekeur en natuurlijke selectie. En dit ‘meer’ schijnt ons het vermogen te geven om verder te kijken dan ons subjectieve beeld op de wereld en in ieder geval glimpen op te vangen om bij een onafhankelijke realiteit uit te komen die wij niet met onze individuele of collectieve geest hebben geproduceerd. Ik zal hier later gedetailleerder op ingaan, maar laten we niet te veel op onszelf vooruitlopen.